Captain America: Pierwsze starcie

	Chronologia; Marvel Cinematic Universe;
	Produkcja;
	Wydarzenia;
	Seria Kapitan Ameryka;

;	; Captain America: Pierwsze starcie; Captain America: The First Avenger;
	; Captain America: Pierwsze starcie; Captain America: The First Avenger;
Gatunek;	; fantastyka naukowa; akcja; przygoda;
Rok produkcji;	; 2011;
Data premiery;	19 lipca 2011; 5 sierpnia 2011 (Polska);
Kraj produkcji;	; Stany Zjednoczone;
Język;	; angielski;
Czas trwania;	124 minuty;
Reżyseria;	; Joe Johnston;
Scenariusz;	; Christopher Markus; Stephen McFeely;
Główne role;	; Chris Evans; Tommy Lee Jones; Hugo Weaving; Hayley Atwell; Sebastian Stan; Dominic Cooper; Neal McDonough; Derek Luke; Stanley Tucci;
Muzyka;	; Alan Silvestri;
Zdjęcia;	; Shelly Johnson;
Scenografia;	; Rick Heinrichs;
Kostiumy;	; Kenny Crouch;
Montaż;	; Jeffrey Ford; Robert Dalva;
Produkcja;	; Kevin Feige;
Wytwórnia;	; Marvel Studios;
Dystrybucja;	; Paramount Pictures; United International Pictures Sp z o.o.;
Budżet;	140 000 000 USD;
Przychody brutto;	370 569 774 USD;
;	; Multimedia w Wikimedia Commons;
	; Strona internetowa;

Ten artykuł dotyczy filmu z 2011 roku. Zobacz też: inne znaczenie tego słowa.

Captain America: Pierwsze starcie (tytuł telewizyjny Kapitan Ameryka: Pierwsze starcie, ang. Captain America: The First Avenger) – amerykański fantastycznonaukowy film akcji na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym imieniu wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Joe Johnston, a za scenariusz Christopher Markus i Stephen McFeely. W rolach głównych wystąpili: Chris Evans, Tommy Lee Jones, Hugo Weaving, Hayley Atwell, Sebastian Stan, Dominic Cooper, Neal McDonough, Derek Luke i Stanley Tucci.

Film koncentruje się na wydarzeniach w czasie II wojny światowej, opowiada historię Steve’a Rogersa, chorowitego chłopaka z Brooklynu, który zostaje poddany programowi superżołnierza i staje się superbohaterem o imieniu „Kapitan Ameryka”. Musi się on zmierzyć z Red Skullem, prawą ręką Hitlera i liderem organizacji Hydra, którego celem jest wykorzystanie tajemniczego artefaktu o nazwie Tesseract do zdobycia energetycznej dominacji na świecie.

Film wchodzi w skład I Fazy Marvel Cinematic Universe, jest piątym filmem należącym do tej franczyzy. Jego kontynuacja Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz miała premierę w 2014, a trzecia część Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów w 2016 roku.

Światowa premiera odbyła się 19 lipca 2011 roku, natomiast polska premiera miała miejsce 5 sierpnia tego samego roku. Film zarobił 370 milionów dolarów przy budżecie 140 milionów.

Spis treści

1 Streszczenie fabuły

2 Obsada

3 Produkcja
- 3.1 Rozwój projektu
- 3.2 Casting
- 3.3 Zdjęcia i postprodukcja

4 Muzyka

5 Promocja

6 Premiera i wydanie

7 Odbiór
- 7.1 Box office
- 7.2 Krytyka w mediach
- 7.3 Nagrody i nominacje

8 Kontynuacja
- 8.1 Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz
- 8.2 Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów

9 Zobacz też

10 Przypisy

11 Bibliografia

12 Linki zewnętrzne

Streszczenie fabuły |

Współcześnie naukowcy na Arktyce odnajdują tajemniczy okrągły przedmiot w kokpicie opuszczonego samolotu.

W marcu 1942 roku nazistowski oficer Johann Schmidt i jego ludzie przebywają w mieście Tønsberg, w okupowanej przez Niemców Norwegii, gdzie kradnie tajemniczy relikt o nazwie Tesseract. W tym czasie w Nowym Yorku Steve Rogers próbuje bezskutecznie zaciągnąć się do wojska. Jego podanie zostaje odrzucone z powodu różnych problemów zdrowotnych i fizycznych. Kolejną próbę podejmuje podczas wystawy przyszłych technologii, na którą poszedł z przyjacielem sierżantem Buckym Barnesem. Rozmowę Rogersa i Barnesa, o jego chęci pomocy podczas wojny, podsłuchuje doktor Abraham Erskine, który pomaga Rogersowi wstąpić do wojska. Zostaje on zwerbowany przez Naukowe Rezerwy Strategiczne do projektu superżołnierza, którym kieruje Erskine, pułkownik Chester Phillips i brytyjska agentka Peggy Carter. W noc przed zabiegiem, Erskine informuje Rogersa, że Schmidt również był poddany programowi superżołnieża, jednak serum użyte przy tym zabiegu było niedopracowane i spowodowało trwałe skutki uboczne.

W Europie, Schmidt i doktor Arnim Zola badają właściwości Tesseractu i planują wykorzystać jego energię do wynalazków Zoli. Schmidt odkrywa miejsce pobytu Erskine’a i wysyła zabójcę, aby go zabił. W Stanach Zjednoczonych Rogers zostaje poddany programowi superżołnierza. Po eksperymencie staje się wyższy i dobrze zbudowany. Następnie, jeden z widzów uczestniczących w eksperymencie, zabija doktora Erskine’a. Okazuje się, że jest to zabójca nasłany przez Schmidta, Heinz Kruger. Rogers dogania uciekającego Krugera, jednak ten schwytany popełnia samobójstwo połykając kapsułkę z cyjankiem.

Figura przedstawiająca filmowego Kapitana Amerykę

Senator Brandt każe Rogersowi jeździć po kraju w barwnym stroju i występować jako „Kapitan Ameryka”, zamiast poddać go badaniom i próbować odkryć formułę Erskine’a. W 1943 roku, podczas trasy we Włoszech, Rogers dowiaduje się, że jednostka, w której służył Barnes została pokonana przez siły Schmidta. Rogers nie wierzy w śmierć przyjaciela i postanawia wyruszyć w samotną misję odbicia go. Pomagają mu w tym Peggy Carter i Howard Stark. Rogers dostaje się do bazy Schmidta i uwalnia Barnesa oraz pozostałych więźniów. Rogers konfrontuje się ze Schmidtem, który zdejmuje maskę, odsłaniając czerwone, podobne do czaszki oblicze, dzięki któremu zyskał przydomek „Red Skull”. Schmidt ucieka, a Rogers wraz uwolnionymi żołnierzami powraca do bazy.

Rogers rekrutuje Barnesa, Dugana, Derniera, Falswortha, Jonesa i Moritę, do ataków na bazy Hydry. Stark wyposaża Rogersa w zaawansowany sprzęt, ale również w okrągłą tarczę wykonaną z vibranium. Steve wraz z zespołem sabotują operacje Hydry. Kiedy atakują pociąg przewożący Zolę, Barnes spada w przepaść i ginie. Dzięki informacjom od Zoli dowiadują się, gdzie przebywa Schmidt oraz, że konstruuje broń masowej zagłady, którą chce użyć między innymi na Stanach Zjednoczonych. Podczas ataku Rogersa z drużyną, Schmidt próbuje uciec z Tesseractem samolotem. Dogania go Rogers i podczas lotu zaczynają ze sobą walczyć. Kiedy Schmidt bierze Tesseract z uszkodzonego pojemnika ten powoduje jego zniknięcie. Kostka wypala dziurę w pokładzie samolotu i spada do oceanu. Rogers, nie widząc sposobu bezpiecznego lądowania bez detonacji ładunków na pokładzie samolotu, decyduje się go rozbić w Arktyce. Starkowi udaje się odnaleźć Tesseract na dnie oceanu, jednak nie jest w stanie zlokalizować Rogersa i samolotu. Rogers zostaje uznany za zmarłego.

Rogers budzi się w sali szpitalnej w stylu lat czterdziestych. Wnioskując, że coś jest nie tak, ucieka na zewnątrz i okazuje, że znajduje się na współczesnym Times Square. Tam Nick Fury, dyrektor T.A.R.C.Z.Y. informuje go, że przespał prawie 70 lat.

W scenie po napisach Fury odwiedza Rogersa i informuje o nadchodzącej misji^[1].

Obsada |

Osobne artykuły: Lista obsady w filmach Marvel Cinematic Universe i Lista postaci przedstawionych w filmach Marvel Cinematic Universe.

Postać	Aktor / aktorka	Polski dubbing^[2]
Steve Rogers / Kapitan Ameryka	Chris Evans^[3]	Paweł Ciołkosz
Weteran II wojny światowej, który został poddany działaniu serum superżołnierza. Spędził kilkadziesiąt lat w letargu zamrożony w lodowcu i został z niego przebudzony w latach współczesnych.

Chester Phillips	Tommy Lee Jones^[4]	Jerzy Radziwiłowicz
Kapitan armii USA podczas II wojny światowej, dyrektor Naukowych Rezerw Strategicznych.

Johann Schmidt / Czerwona Czaszka	Hugo Weaving^[5]	Jacek Lenartowicz
Członek Hydry, człowiek Adolfa Hitlera zaawansowanej technologii zbrojeniowej, który ma plan zawładnięcia światem dzięki magicznemu obiektowi zwanego Tesseractem. Został poddany działaniu niedopracowanego serum superżołnierza.

Peggy Carter	Hayley Atwell^[6]	Maria Pawłowska
Agentka Naukowych Rezerw Strategicznych, obiekt uczuć Steve’a.

James „Bucky” Barnes	Sebastian Stan^[7]	Marcin Hycnar
Najlepszy przyjaciel Steve’a Rogersa.

Howard Stark	Dominic Cooper^[8]	Krzysztof Szczepaniak
Ojciec Tony’ego Starka, który podczas II wojny światowej wykonywał wiele rządowych projektów.

Timothy „Dum Dum” Dugan	Neal McDonough^[9]	Damian Aleksander
Amerykański żołnierz biorący udział w walkach podczas II wojny światowej. Należał do elitarnej grupy komandosów dowodzonej przez Steve’a Rogersa.

Gabe Jones	Derek Luke^[10]	Michał Sitarski
Amerykański żołnierz biorący udział w walkach podczas II wojny światowej. Należał do elitarnej grupy komandosów dowodzonej przez Steve’a Rogersa.

Abraham Erskine	Stanley Tucci^[11]	Krzysztof Dracz
Naukowiec, który stworzył serum superżołnierza.

Chris Evans
(Steve Rogers / Kapitan Ameryka)

Tommy Lee Jones
(Chester Phillips)

Hugo Weaving
(Johann Schmidt / Red Skull)

Hayley Atwell
(Peggy Carter)

Sebastian Stan
(James „Bucky” Barnes)

Dominic Cooper
(Howard Stark)

Neal McDonough
(Timothy „Dum Dum” Dugan)

Stanley Tucci
(Abraham Erskine)

W filmie występują również: Kenneth Choi, J.J. Feild i Bruno Ricci jako Jim Morita, James Montgomery Falsworth, Jacques Dernier, żołnierze należący do elitarnej grupy komandosów dowodzonej przez Steve’a Rogersa; Richard Armitage jako Heinz Kruger, zabójca pracujący dla Red Skulla; Toby Jones jako Arnim Zola, biochemik Hydry; Lex Shrapnel jako Gilmore Hodge, kandydat do programu superżołnierza; Michael Brandon jako Brandt, senator kongresu; Natalie Dormer jako Lorraine, szeregowiec, która próbuje uwieść Rogersa oraz Jenna Coleman jako Connie, randka Barnesa podczas World Expo^[10]^[12]^[13]^[14]^[15]^[16]^[17]^[18]. Samuel L. Jackson powtarza swoją rolę z poprzednich filmów jako dyrektor T.A.R.C.Z.Y., Nick Fury^[19]. W roli cameo pojawił się twórca komiksów Marvela, Stan Lee jako generał^[20].

Produkcja |

Rozwój projektu |

Joe Johnston, reżyser filmu

W kwietniu 1997 roku Marvel rozpoczął negocjacje z Markiem Gordonem i Garym Levinsohnem odnośnie produkcji filmu o Kaptanie Ameryce na podstawie scenariusza autorstwa Larry’ego Wilsona oraz Lesliego Bohema^[21]. W maju 2000 roku Marvel związał się z Artisan Entertainment, aby móc sfinansować film^[22]. Powstawanie filmu zostało przerwane z powodu sporu o prawa do postaci między Marvel Comics a Joe Simonem^[23]. Konflikt ten został rozstrzygnięty we wrześniu 2003 roku, a w 2005 roku Marvel otrzymał 525 milionów dolarów, które pozwoliły na samodzielne produkowanie filmów^[24]. Paramount Pictures miało być dystrybutorem filmu^[25]. Kevin Feige ogłosił, że ponad połowa filmu będzie osadzona w czasie II wojny światowej zanim akcja przeniesie się do współczesności^[26]. W lutym 2006 roku Avi Arad wyraził nadzieję, że film będzie miał premierę w 2008 roku^[27]. Zaproponował Jonowi Favreau'owi stanowisko reżysera, jednak ten wybrał udział w tworzeniu filmu Iron Man^[28]. W kwietniu 2006 roku David Self został zatrudniony do napisania scenariusza^[29]. W tym samym roku Joe Johnston rozpoczął rozmowy ze studiem odnośnie reżyserii filmu^[30].

Prace nad filmem zostały ponownie wstrzymane w latach 2007-2008 w wyniku strajku scenarzystów w Stanach Zjednoczonych. W styczniu 2008 roku Marvel Entertainment doszedł do porozumienia ze związkiem zawodowym scenarzystów, dzięki temu kolejne projekty studia powróciły do prac^[31]. W maju 2008 roku zapowiedziano premierę filmu na 6 maja 2011 roku o roboczym tytule The First Avenger: Captain America^[32]. Później data premiery została przeniesiona na 22 lipca ego samego roku^[33]. W październiku 2008 roku Johnston został zatrudniony na stanowisku reżysera, a Christopher Markus i Stephen McFeely do napisania scenariusza^[30]^[34]. W kwietniu 2010 roku ogłoszono tytuł filmu Captain America: The First Avenger^[33].

Casting |

W marcu 2010 roku Chris Evans został obsadzony w tytułowej roli, a Hugo Weaving jako Red Skull^[3]^[5]. W kwietniu 2010 roku do obsady dołączyli Sebastian Stan jako Bucky Barnes, Hayley Atwell jako Peggy Carter i Samuel L. Jackson jako Nick Fury^[7]^[6]^[19]. W maju tego samego roku Toby Jones zakończył negocjacje ze studiem w sprawie roli Arnima Zoli^[14]. Jon Favreau potwierdził, że w filmie pojawi się młodsza wersja Howarda Starka, w którego wcieli się Dominic Cooper^[35]^[8]. W tym samy miesiącu ujawniono również, że w filmie zagra Tommy Lee Jones, później podano, że wcieli się w Chestera Phillipsa^[4]. W czerwcu 2010 roku do obsady dołączyli Neal McDonough jako Dum Dum Dugan i Stanley Tucci jako Abraham Erskine^[9]^[11].

Plan zdjęciowy w Manchesterze

Zdjęcia i postprodukcja |

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się w 28 czerwca 2010 roku w Londynie^[36]. Sceny wojenne kręcone były w sierpniu 2010 roku w Walii^[37]. Następnie zdjęcia przeniosły się do Manchesteru i do Liverpoolu^[38]^[39]. Zdjęcia zakończyły się w listopadzie 2010 roku^[40]. Za zdjęcia do filmu odpowiadał Shelly Johnson, za scenografię – Rich Heinrichs, a za kostiumy – Kenny Crouch^[41].

Dodatkowe zdjęcia do filmu miały miejsce w kwietniu 2011 roku w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych^[42]^[43]. Za montaż odpowiadali Jeffrey Ford i Robert Dalva^[41]. Film został również przekonwertowany na technologię IMAX 3D. Za efekty specjalne odpowiadali Paul Corbould i Chris Townsend, a zajmowały się nimi studia produkcyjne: Double Negative, Lola VFX, Framestore, Senate Visual Effects, Fuel VFX, Trixter, Look Effects, Whiskytree, Luma Pictures, Evil Eye Pictures, Rise Visual Effects Studios, Method^[41].

Muzyka |

W lutym 2011 roku Alan Silvestri został zatrudniony do skomponowania muzyki do filmu^[44]. Ścieżka dźwiękowa została nagrana w Air Studios w Londynie. Zawiera ona również Star Spangled Man z muzyką Alana Menkena i słowami Davida Zippela. Soundtrack został wydany przez Walt Disney Records 19 lipca 2011 roku^[45].

2011	Captain America: The First Avenger – Original Motion Picture Soundtrack

Nr

Tytuł utworu

Tekst

Muzyka

Długość

1.

„Captain America Main Titles”

Alan Silvestri