Skip to main content

Химийн элемент Гарчиг Түүх | Тодорхойлолт | Тэмдэглэгээ | Тархалт | Цахим холбоос | Эшлэл | Хажуугийн цэсCommons: Химийн элементElementymology & Elements MultidictSDV Nuclear GlossaryWebElementsChemicoolChemicalElementsLos Alamos National Laboratorychemical elementThe Problem of the Soul in Aristotle's De anima

Химийн элемент


атомын цөмпротоныатомын дугаарааратомустөрөгчазотнүүрстөрөгчатомын дугаартайатомын дугаартайМЭӨГрекийнфилософичүелэх системээатомын дугааратомынхаапротоныатомын цөмпротоныатомын цөмпротоннейтроныцөмпротонынейтроныхимийн элементийнатомуудЛатинШведийнхимичЛатин хэлшинжлэх ухааныгалактикийн












Химийн элемент




Чөлөөт нэвтэрхий толь — Википедиагаас






Jump to navigation
Jump to search




Химийн элементийн үелэх систем (монгол)


Химийн махбодь буюу Химийн элемент гэдэг нь атомын цөм дэх протоны тоо буюу атомын дугаараар тодорхойлогдох нэгэн төрлийн атом юм.[1]


Түгээмэл жишээ бол устөрөгч, азот, нүүрстөрөгч зэрэг болно. 2016 оны байдлаар 118 химийн элемент нээгдээд байна. 82-оос дээш (бисмут, түүнээс дээш), мөн 43-61 хоорон дахь атомын дугаартай элементүүд тогтворгүй, өөрөөр хэлбэл цацраг идэвхит чанартай. Хэдий цацраг идэвхит шинжтэй боловч 94 хүртэлх атомын дугаартай элементүүд байгаль дээр тааралдана.[2]


Лабораторийн нөхцөлд цөмийн урвалаар шинэ химийн элементүүд нээгдсээр байна.




Гарчиг





  • 1 Түүх


  • 2 Тодорхойлолт

    • 2.1 Атомын дугаар


    • 2.2 Атом масс


    • 2.3 Изотопи


    • 2.4 Аллотропи



  • 3 Тэмдэглэгээ


  • 4 Тархалт


  • 5 Цахим холбоос


  • 6 Эшлэл




Түүх |


Элемент гэдэг нэр томъёог МЭӨ 360 оны үед Грекийн философич Плато анх хэрэглэж байжээ[3].


33 химийн элемент бүхий орчин үеийн анхны жагсаалтыг Антуан Лавуазьегийн 1789 оны "Химийн элементүүд" (Elements of Chemistry) номноос харж болно. 1869 онд Д.Менделеев алдарт үелэх системээ нээсэн байна.




1869 оны Мендлеевийн үелэх систем


20-р зууны эхэн хүртэл химийн элементийг цаашид дахин жижиг хэсгүүдэд задрахгүй хэмээн тодорхойлж байв.[4] 1913 онд Генри Мослей химийн элементийн атомын дугаар нь тухайн атомынхаа протоны тоогоор тодорхойлогдох зүй тогтлыг нээсэн байна. 1919 онд нийт 72 химийн элемент нээгдээд байсан ба [5], 1955 онд нээгдсэн 101 дэх элементийг Алдарт химич Менделеевийн нэрээр нэрлэжээ.





Тодорхойлолт |



Атомын дугаар |


Үндсэн өгүүлэл: Атомын дугаар

Атомын дугаар гэдэг нь тухайн элементийн үелэх системд эзлэж байгаа дэс дугаар бөгөөд тухайн атомын цөм дэх протоны тоотой ижил утгатай байдаг.



Атом масс |


Үндсэн өгүүлэл: Атом масс

Атом масс (A тэмдэглэгдэнэ) гэдэг нь атомын цөм дэх протон ба нейтроны тооны нийлбэр юм.



Изотопи |


Үндсэн өгүүлэл: Изотопи

Изотопи гэдэг нь цөм дэх протоны тоогоороо ижил, харин нейтроны тоогоороо ялгаатай тухайн химийн элементийн төрлүүдийг хэлнэ.



Аллотропи |


Үндсэн өгүүлэл: Аллотропи

Аллотропи нь тухайн нэг химийн элементийн үүсгэж буй хоорондоо ялгаатай хоёр болон түүнээс олон төрлийн дан бодисууд юм. Өөрөөр хэлбэл эдгээр аллотропиудыг бүрдүүлэгч атомууд нь ижил боловч, эдгээр атомуудын хоорондоо холбогдох байдал нь өөр байна. Өөрөөр хэлбэл бүтцийн байгууламж нь ялгаатай байна.



Тэмдэглэгээ |


Латин үсгээр тэмдэглэгддэг, орчин үеийн химийн тэмдэглэгээг Шведийн химич Йонс Якоб Берцелиус боловсруулсан бөгөөд тухайн үед Латин хэл нь шинжлэх ухааны хэл байжээ.



Тархалт |


Манай галактикийн хамгийн өргөн тархалттай 10 химийн элемент.
























Элементсая хуваасны нэгээр,
жингийн

Устөрөгч
739,000

Гели
240,000

Хүчилтөрөгч
10,700

Нүүрстөрөгч
4,600

Неон
1,340

Төмөр
1,090

Азот
970

Цахиур
650

Магни
580

Хүхэр
440

Лити



Цахим холбоос |



 Commons: Химийн элемент – Викимедиа дуу дүрсний сан


  • Elementymology & Elements Multidict word history and language dictionary

  • SDV Nuclear Glossary

  • WebElements

  • Chemicool

  • ChemicalElements

  • Los Alamos National Laboratory


Эшлэл |




  1. Compendium of Chemical Terminology, chemical element


  2. A. Earnshaw, Norman Greenwood. Chemistry of the Elements, Second Edition. Butterworth-Heinemann, 1997


  3. Hillar, Marian (2004). The Problem of the Soul in Aristotle's De anima. NASA WMAP. 2006-08-10-д хандсан.


  4. Boyle, Robert (1661). The Sceptical Chymist. 


  5. Carey, George, W. (1914). The Chemistry of Human Life. 









"https://mn.wikipedia.org/w/index.php?title=Химийн_элемент&oldid=572347"-с авсан










Хажуугийн цэс


























(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.076","walltime":"0.097","ppvisitednodes":"value":731,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":3547,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":1045,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":7,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":0,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":2471,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 37.189 1 -total"," 64.48% 23.978 1 Загвар:Reflist"," 24.07% 8.950 2 Загвар:Cite_book"," 15.70% 5.837 1 Загвар:Cite_web"," 13.71% 5.100 4 Загвар:Гол"," 12.77% 4.750 1 Загвар:Commons"," 7.38% 2.744 1 Загвар:Prettytable"],"cachereport":"origin":"mw1265","timestamp":"20190409115303","ttl":2592000,"transientcontent":false););"@context":"https://schema.org","@type":"Article","name":"u0425u0438u043cu0438u0439u043d u044du043bu0435u043cu0435u043du0442","url":"https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D1%8D%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82","sameAs":"http://www.wikidata.org/entity/Q11344","mainEntity":"http://www.wikidata.org/entity/Q11344","author":"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects","publisher":"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":"@type":"ImageObject","url":"https://www.wikimedia.org/static/images/wmf-hor-googpub.png","datePublished":"2007-07-17T19:44:12Z","dateModified":"2019-03-02T12:24:16Z","image":"https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/56/%D2%AE%D0%B5%D0%BB%D1%8D%D1%85_%D1%81%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BC.png","headline":"u0422u0438u0442u0430u043d"(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgBackendResponseTime":270,"wgHostname":"mw1265"););

Popular posts from this blog

How to create a command for the “strange m” symbol in latex? Announcing the arrival of Valued Associate #679: Cesar Manara Planned maintenance scheduled April 23, 2019 at 23:30 UTC (7:30pm US/Eastern)How do you make your own symbol when Detexify fails?Writing bold small caps with mathpazo packageplus-minus symbol with parenthesis around the minus signGreek character in Beamer document titleHow to create dashed right arrow over symbol?Currency symbol: Turkish LiraDouble prec as a single symbol?Plus Sign Too Big; How to Call adfbullet?Is there a TeX macro for three-legged pi?How do I get my integral-like symbol to align like the integral?How to selectively substitute a letter with another symbol representing the same letterHow do I generate a less than symbol and vertical bar that are the same height?

Българска екзархия Съдържание История | Български екзарси | Вижте също | Външни препратки | Литература | Бележки | НавигацияУстав за управлението на българската екзархия. Цариград, 1870Слово на Ловешкия митрополит Иларион при откриването на Българския народен събор в Цариград на 23. II. 1870 г.Българската правда и гръцката кривда. От С. М. (= Софийски Мелетий). Цариград, 1872Предстоятели на Българската екзархияПодмененият ВеликденИнформационна агенция „Фокус“Димитър Ризов. Българите в техните исторически, етнографически и политически граници (Атлас съдържащ 40 карти). Berlin, Königliche Hoflithographie, Hof-Buch- und -Steindruckerei Wilhelm Greve, 1917Report of the International Commission to Inquire into the Causes and Conduct of the Balkan Wars

Чепеларе Съдържание География | История | Население | Спортни и природни забележителности | Културни и исторически обекти | Религии | Обществени институции | Известни личности | Редовни събития | Галерия | Източници | Литература | Външни препратки | Навигация41°43′23.99″ с. ш. 24°41′09.99″ и. д. / 41.723333° с. ш. 24.686111° и. д.*ЧепелареЧепеларски Linux fest 2002Начало на Зимен сезон 2005/06Национални хайдушки празници „Капитан Петко Войвода“Град ЧепелареЧепеларе – народният ски курортbgrod.orgwww.terranatura.hit.bgСправка за населението на гр. Исперих, общ. Исперих, обл. РазградМузей на родопския карстМузей на спорта и скитеЧепеларебългарскибългарскианглийскитукИстория на градаСки писти в ЧепелареВремето в ЧепелареРадио и телевизия в ЧепелареЧепеларе мами с родопски чар и добри пистиЕвтин туризъм и снежни атракции в ЧепелареМестоположениеИнформация и снимки от музея на родопския карст3D панорами от ЧепелареЧепелареррр